HSE MS :
HSE MS نظام واحدی است که صنایع برای یکپارچه کردن و رسیدن به دید منطقی و فراگیر در زمینه ایمنی، بهداشت و محیط زیست برای مدیریت این بخش پیشنهاد نمودند؛ که به دلیل پیوستگی و در هم تنیدگی این مقولهها نظامی واحد به نام HSE تشکیل شد. در برخی صنایع نیز تضمين کیفیت نیز به این مجموعه اضافه گردید HSEQ به عبارتی سادهتر استاندارد HSE روندی مدیریتی برای پوشش دادن نقاط ضعف ایمنی و بهداشتی یک مجموعه صنعتی خواهد بود.
ارتباط با ایزو :
حرکت بسوی یکپارچه سازی نظامهای مدیریتی باعث بوجود آمدن مجموعه استانداردهای ISO گردید. پس از موفقیت مجموعه 9000 ISO سازمان جهانی استاندارد سازی بران شد تا در زمینه محیط زیست و ایمنی نیز استانداردی تهیه نماید. ارتباط بین HSE و مجموعه قوانین ISO یک مولفه دو سویهاست و یک سازمان بدون استقرار نظام HSE قادر به پیاده کردن مجموعه استاندارد ۱۴۰۰۰و ۱۸۰۰۰OHSAS نخواهد بود از طرفی مجموعه استاندارد ISO باعث یکپارچه شدن مدیریت HSE و قابل ارزیابی شدن این مجموعه خواهد گردید.
نظام مدیریتHSE سعی در بهبود وضعیت بهداشت، ایمنی و محیط زیست یک مجموعه دارد و مجموعه استانداردهای ۱۴۰۰۰و۱۸۰۰۰OHSAS الزاماتی رابرای این مقولهها پیش بینی کردهاست. طرحریزی و داشتن برنامهای مشخص و از پیش تدوین شده از شرطهای ISO میباشد و مدیریت HSE را در شناسایی راه درست یاری مینماید. داشتن خط مشی زیستمحیطی و ایمنی برای یک مجموعه افقهای دید را روشن مینماید و استقرار چرخه PDCA (طرحریزی - انجام - بررسی - اقدام و بازنگری) باعث پویایی مجموعه و بهبود مستمر خواهد شد.
شناخت جنبههای مختلف کار از نظر HSE و حرکت به سوی بهبود مستمر از اهداف استاندارد کردن روشهای اجرایی است. بعد از شناخت مجموعه و بررسی تحلیلی وضعیت موجود مدیریت باید سرسپردگی و تعهد خود را اثبات نماید و این اولین قدم در استقرار سیستم است؛ که بوجود آورنده خط مشی مجموعهاست؛ و افق دید را مشخص مینماید. در مرحله طرحریزی و مدون کردن فرایندها باید دقت شود و شاخصها که از مهمترین فرایند است به خوبی تشخیص داده شود که معیار درستی برای ارزیابی صحیح فرایند بوجود آورد.
سازمانهای مرتبط با HSE :
۱- اداره ایمنی وبهداشت شغلی آمریکا:(به اختصار: OSHA)
این اداره یکی از مجموعههای سازمان کارامریکا میباشد که رسالت و حیطه کاری آن عبارتست از اطمینان از ایمن بودن شرایط کاری برای کار مردان و زنان با تنظیم و اجرای استانداردها و با ارائه آموزش، اطلاعرسانی، آموزش و پرورش. این سازمان قدرت اجرایی و قانونی دارد
۲- انجمن بهداشت صنعتی آمریکا:(به اختصار: AIHA)
این سازمان یکی از بزرگترین انجمنهای بینالمللی در خدمت نیازهای متخصصان بهداشت محیط و حرفهای و ایمنی است.
۳- مؤسسه ملی ایمنی و بهداشت شغلی (آمریکا):(به اختصار: NIOSH)
مسئول انجام تحقیقات و ساخت توصیههایی برای پیشگیری از آسیبهای شغلی است. رسالت NIOSH تولید دانش جدید در زمینه ایمنی و بهداشت حرفهای و انتقال این دانش برای بهبود عملکرد کارگران است
۴-سازمان HSE انگلستان
HSE در انگلستان نام اداره ایمنی و بهداشت اجرایی است
[۱] رسالت این اداره ارسال چهارچوب بیانیه مدیریت و استانداردها و عملکردها در سازمانهای مختلف میباشد
۵- سازمان بینالمللی محافظت در برابر آتش:(به اختصار: NFPA)
رسالت NFPA کاهش بار آتش وخطرات آن در کیفیت زندگی در سراسر جهان، با ارائه استانداردها، تحقیقات، آموزش و آموزش و پرورش میباشد.
HSE در ایران :
HSE، بهداشت، ایمنی و محیط زیست (بام) رشتهای تحصیلی است که از مدت ها قبل و تحت عنوان مهندسی بهداشت حرفه ای در ایران دانشجو تربیت میکرد. الان در رشته های مختلف و عناوین مختلف و مرتبط دانشجو پذیرش میشود . شایان ذکر است این رشته بعلت بازار خوب و درآمد مناسب اخیراً مورد سوء استفاده قرار گرفتهاست و دورههایی بیاعتبار با عناوین مختلف برگزار گردیدهاست.
دانشگاههای مرتبط با HSE در ایران
از جمله رشتههای مرتبط با HSE در مقطع کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد در ایران میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
در مقطع کاردانی:بهداشت حرفهای،ایمنی صنعتی
در مقطع کارشناسی: مهندسی بهداشت حرفهای،مهندسی صنایع با گرایش ایمنی صنعتی، مهندسی تکنولوژی ایمنی صنعتی، مهندسی ایمنی صنعتی، ارگونومی
در مقطع کارشناسی ارشد:مهندسی ایمنی صنعتی، مهندسی ایمنی و بازرسی فنی، بهداشت، ایمنی و محیط زیست(HSE)، مهندسی HSE، ارگونومی، مهندسی شیمی با گرایش HSE، مهندسی بهداشت حرفهای، مدیریت HSE، مهندسی محیط زیست
دانشگاه محیط زیست
مهندسی شیمی با گرایش HSE
دانشگاه محیط زیست در سال ۱۳۵۱ و تحت عنوان «آموزشکده محیط زیست» به منظور تأمین و تربیت نیروی انسانی متخصص و ماهر مورد نیاز عرصه محیط زیست کشور و با جهت گیری ترویج و نشر مفاهیم محیط زیستی تأسیس گردید. هیئت محترم وزیران در جلسه مورخ ۷ / ۱۰ / ۸۹ خود ارتقای این مرکز به دانشگاه محیط زیست را به تصویب رساند.
دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی دارای دو دانشکده بهداشت و دانشکده HSE است.
۱. دانشکده HSE :
دانشکده سلامت، ایمنی و محیط زیست در سال۱۳۵۴ تحت عنوان «مدرسه عالی حفاظت و بهداشت کار» تأسیس و با یک رشته تحصیلی کاردانی حفاظت و بهداشت کار شروع به کار نمود
از سال ۱۳۶۲ براساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، با پذیرش دانشجو در رشتههای بهداشت حرفهای و بهداشت محیط در مقطع کاردانی به کار خود ادامه داد. در سال ۱۳۶۳ نیز در رشته ایمنی صنعتی در مقطع کاردانی و در سال ۱۳۶۵ در رشته مهندسی بهداشت حرفهای در مقطع کارشناسی ناپیوسته دانشجو پذیرفت.
در سال ۱۳۶۸ به نام «دانشکده حفاظت و بهداشت کار» تغییر نام یافت. این دانشکده در سال ۱۳۸۱ در رشته مهندسی صنایع- ایمنی صنعتی و در سال ۱۳۸۵ در رشته کارشناسی ناپیوسته ایمنی صنعتی و محیط کار دانشجو پذیرش نمود.
دانشکده در سال ۱۳۸۸ در رشته کارشناسی پیوسته مهندسی بهداشت حرفهای و کارشناسی ارشد ناپیوسته ارگونومی دانشجو پذیرفت. دوره کارشناسی ارشد رشته مهندسی ایمنی صنعتی نیز در اواخر سال ۱۳۸۸ به تصویب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری رسیده و پذیرش دانشجو جهت تحصیل از بهمنماه سال۸۹ انجام شده است.
شایان ذکر است که ضرورت ایجاد رشته کارشناسی ارشد سلامت، ایمنی و محیط زیست به تصویب شورای عالی برنامهریزی علوم پزشکی رسیده است و تصویب برنامه آموزشی آن در دستور کار شورای مذکور میباشد. توجیه راهاندازی کارشناسی ارشد رشته بهداشت روانی محیط کار و برنامه آموزشی آن نیز به دفتر گسترش و ارزیابی آموزش پزشکی ارائه گردیده است.
۲. دانشکده بهداشت :
این دانشکده در حال حاضر دارای پنج گروه آموزشی بوده که دو گروه آن گروه بهداشت حرفهای و بهداشت محیط میباشد و در مقاطع مختلف کارشناسی، کارشناسی ارشد و PhD با پذیرش دانشجو در دورههای مختلف فعال میباشد. در این دانشکده رشته مهندسی ایمنی صنعتی از رشتههای مرتبط با HSE تدریس نمیشود
پروفسور منصور رضازاده آذری و دکتر محمد جواد جعفری از اعضای هییت علمی این دانشکده میباشند
دانشگاه صنعتی امیر کبیر
دانشگاه صنعتی امیرکبیر اقدام به پذیرش دانشجو در مقطع کارشناسی ارشد رشته مهندسی HSE با زمینههای کارشناسی مهندسی عمران و مهندسی شیمی نموده است.
دانشجویان در این مقطع با مفاهیم و اصول مهندسی در زمینه ایمنی، بهداشت و محیط زیست آشنا میگردند.
دروس طراحی شده تماماً بر اساس جدیدترین دستاوردهای مهندسی روز دنیا در رشته HSE میباشد. از آنجا که گذراندن گرایشهای مهندسی عمران برای گروه مهندسی عمران-HSE و همچنین دروس مهندسی شیمی برای گروه مهندسی شیمی HSE ضروری به نظر میرسد لذا توصیه میگردد که دانشجویان در هنگام ثبت نام در گرایش مهندسی عمران-HSE و گرایش مهندسی شیمی-HSE دانشگاه صنعتی امیرکبیر توجه ویژهای را به سابقه تحصیلی خود معطوف دارند.
دانشگاههای دیگر :
از دانشگاههای دیگر که اقدام به پذیرش رشتههای مرتبط با HSE میکنند میتوان به دانشگاه صنعت نفت آبادان، دانشگاه سمنان، دانشگاه صنعتی شریف، دانشگاه صنعت آب و برق شهید عباسپور|دانشگاه صنعت آب و برق شهید عباسپور،مرکزآموزش عالی لامرد، دانشگاه تربیت مدرس، دانشگاه تهران، دانشگاههای علوم پزشکی تهران، شیراز، اصفهان، اهواز و یزد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد واحد بروجرد و مؤسسات غیردولتی همچون موسسه آموزش عالی کار قزوین و مؤسسه آموزش عالی کاسپین قزوین اشاره کرد. . دهاقان میباشد.
در مقطع کارشناسی ارشد، دانشگاه غیرانتفاعی و غیردولتی علم و هنر رشته مهندسی ایمنی صنعتی را پذیرش مینماید.